Newyddion Diweddaraf Cyngor Sir Y Fflint
Pont Ceffylau Pwn, Caergwrle
Published: 14/08/2015
Mae Cyngor Sir y Fflint wedi cymryd camau i ddiogelu heneb hynafol a gwerthfawr
sydd wedi鈥檌 fandaleiddio.
Pan glywodd cynghorydd Caergwrle, Dave Healey, fod y bont ceffylau pwn wedi鈥檌
fandaleiddio, fe gysylltodd yn syth 芒鈥檙 t卯m Strydwedd. Dywedodd:
鈥淩oedd y meini copa wedi鈥檜 tynnu a鈥檜 taflu i Afon Alun. Tynnais sylw鈥檙 t卯m
hefyd at y coed a oedd wedi gwreiddio yn y waliau ac yn achosi difrod
strwythurol ir bont. Aeth y t卯m Strydwedd ati i weithio鈥檔 gyflym iawn.
Yn ystod llifogydd mawr fis Tachwedd 2000 difrodwyd pont ceffylau pwn
Caergwrle. Roedd y bw芒u yn llawn llaid ac roedd y coed, a oedd wedi gwreiddio
yn y bont, wedi achosi iddi wanhau. Pan ddaeth y llifogydd, fe dorrodd y bont.
Ar yr achlysur hwn talodd Cynulliad Cymru ac Adain Cefn Gwlad Sir y Fflint
拢100,000 i drwsio鈥檙 bont.
Dywedodd y Cynghorydd Bernie Attridge, Aelod Cabinet yr Amgylchedd:
鈥淢ae atal yn well ac yn fwy cost-effeithiol na gwella. Rydw i鈥檔 falch ein bod
wedi diogelu鈥檙 rhan bwysig hon o dreftadaeth Sir y Fflint.
Codwyd y bont ceffylau pwn yng nghanol yr ail ganrif ar bymtheg ac mae hin
gysylltiedig 芒鈥檙 Yswain Ellis Yonge o blas Bryn Iorcyn. Maen cynnwys saith bwa
i leihau effaith llif Afon Alun yn ystod cyfnodau o lifogydd.
Roedd pontydd ceffylau pwn fel rheol yn bontydd cul ac mae gan bont Caergwrle
ddwy gilfach si芒p triongl yn y waliau parapet, ar gyfer cerddwyr a fyddai鈥檔 dod
i gyfarfod ceffylau pwn ar y bont.
Bwriad y parapetau isel oedd caniat谩u i fulod a cheffylau pwn gario sachau ar
bob ochr. Maen debyg mai hon yw鈥檙 bont hynaf dros Afon Alun, ac un o
enghreifftiau gorau o bontydd ceffylau pwn yng Nghymru.
Gweithiodd y t卯m Strydwedd yn gyflym i n么l y cerrig o鈥檙 afon au rhoi yn 么l yn
eu lle. Bu iddynt dynnu鈥檙 coed a oedd yn achosi difrod strwythurol a thynnu
llawer o鈥檙 chwyn a鈥檙 llaid a oedd wedi casglu o dan y bw芒u. Maent hefyd wedi
dadorchuddio un bwa a oedd wedi diflannun gyfan gwbl ac wedi agor sianel arall
i鈥檙 dwr lifo drwyddo er mwyn atal unrhyw ddifrod pellach i鈥檙 bont oherwydd
llifogydd.
Ychwanegodd y Cynghorydd Healey:
鈥淢ae pobl leol yn gwerthfawrogi鈥檙 gwaith sydd wedi鈥檌 wneud ar y bont ac mae
rhai wedi dweud nad ydynt erioed wedi gweld y bont yn edrych cystal. Mae
Castell Caergwrle ar bont ceffylau pwn yn ddwy nodwedd werthfawr o鈥檙
dreftadaeth leol.